BREITNERIANA @MartinKageling

BREITNERIANA

ELF  KWATRIJNEN  BIJ  BREITNER

I

De stad ging nog gekleed in baaien rokken

die zich mengden met het herfstige trottoir.

Hij schetste en noteerde welke kleuren waar.

De avond daalde vroeg in gaslichtvlokken.

II

Hij ziet de huizenrijen in het water zinken

en pakt zijn schetsboek en een houtskoolstift.

Het liefste had hij nu zijn stad in licht gegrift,

om de grauwe gracht nog even te laten blinken.

III

Natte sneeuw daalt in de bouwput neer,

de stad telt meer van dit soort open gaten,

waar gehalveerde huizen hun woningraten

tonen tussen het dagelijkse straatverkeer.

IV

De trams verzamelen zich 's avonds op de Dam,

hun lichten gloeien rood en groen in het donker,

om je heen  hoor je hoeven op de keien bonken,

tussen de zware lijven voelt de avond klam.

V

De late herfst bijt in de stad met bruine tanden.

Het volk − moeizaam de vlagen van dit jaargetij

trotserend − trekt in de straat aan zijn palet voorbij,

tegen een decor van deels verzakte panden.

VI

Dit is de scheidslijn tussen de hemel en het IJ,

de stad komt dichter op de oever af gekropen,

vooralsnog zijn zware regenwolken afgedropen

en meeuwen lachen om de laatste huizenrij.

VII

Een herfstvlaag doet de rokken bollen

van de drie vrouwen − lopend op de brug

draaien zij snel weg, de wind nu in de rug.

Bewegingen die hij op het doek doet stollen.

VIII

Als zij haar vader laat herleven in verhalen

(archivaris met een oor voor Bach en Mahler)

en op bezoek gaat in een vroeger Amsterdam,

komt Breitners schemer door de ramen dalen.

IX

Buiten het stadsplan heerst een heel ander leven,

weide in plaats van plein, en vaart voor gracht,

door wind en water werd dit land in kaart gebracht,

en nooit zo beeldend als door Nescio beschreven.

X

Heimachines doen dagelijks de straten beven,

de stad schept ruimte voor een nieuwe tijd,

de nachtelijke gracht weerkaatst elektriciteit –

bespiegeling brengt minder op dan streven.

XI

(Geesje Kwak:)

Eerst voelde zij toch schroom zich naakt te tonen

in het nietsontziende bovenlicht van zijn atelier,

hij keek haar ook zo hautain aan door zijn pince-nez,

maar gaf haar toch de keus: witte of rode kimono.